Tavuk Kümesi dezenfeksiyonu nasıl yapılmalıdır ?
Kümes hayvanları besiciliğinde dezenfeksiyon önemi :
ticari veya hatta hobi olarak kümes temizliği kanatlıların sağlığı açısından son derece önemlidir. hastalıkların tavuklara bulaşmaması için kümesin temizlenmesi ve dezenfekte edilmesi şart. bu yazıda özelliklede işletmeler ve ticari çiftliklerin dezenfeksiyonu ile ilgili önemli bilgiler paylaşılmaktadır.
kümeslerde bakteriyel ve viral hastalıklar genel olarak bakımsızlık nedeni ile tavuklara bulaşır. bu yüzden her dönem kümesin tamamen dezenfekte edilmesi ve sonra yeni sürünün salona aktarılması gerekmektedir.
bir kümes kurmak kulağa kolay gelebilir. ama eğer bu yoldan parakazanmak isterseniz, kümes bakımı ve temizliği ve hatta kanatlıların hastalıkları ve beslenmesi hakkında bilgi edinmeniz gerekmektedir.
bu konu ile ilgili detaylı makaleler paylaşılmıştır. bir tavuk çiftliği kurmak istiyorum makalesinde A dan Z ye kadar ticari kümes kurmanın aşamaları paylaşılmıştır ve okumanızı tavsiye ederiz.
Tavuk yetiştiriciliği salonu dezenfeksiyonu
Genel olarak zararlı mikroorganizmaların çoğu canlı vücudunun dışında fazla hayatta kalamazlar ve çok az miktarda bakteri veya mikrop kendini canlı tutabilir. Ama bu çok az mikroplar ise hastalığın yeniden kümese yayılmasına neden olabilir.
Bu yüzden bu hastalık etkenlerinin bazı yöntemler ile tamamen salonlardan, temizlenmesi gerekmektedir. Bu bulaşıcı ajanlar veya sözde patojenler, gübre kalıntısı gibi organik maddelerle kaplanırsa, birkaç ay hayatta kalırlar ve bakteriler ise çatıda bulunan hücreler ve duvarlar arasındaki çatlaklarda toz ile kaplanırsalar yıllarca hayatta kalmaları mümkün olmaktadır.
Mesela Eimeria kistleri yani koksidiyoz hastalığı etkenleri bakımsız ve nemli alanlarda yıllarca aktif kalabilirler. Ve bu yüzden bu etkenlerin tam olarak temizlenmesi gerekmektedir. Bazı doğal etkenler zayıf mikropların temizlenmesinde etkili olmaktadırlar, bu doğal faktörler, mor ötesi ışık, güneş ışığı, sıcaklık, soğuk, rüzgar ve kuraklık olmaktadır.
Ama civciv üretimi dönemleri arasındaki boş zaman çok az ve sınırlı olduğu için doğal faktörler fazla işe yaramaz. Ve patojenler için yeterli olmamaktadır. Mor ötesi ışınlar mikroplar ve patojenlerin ortadan kaldırılmasında son derece etkili olmaktadır. Ama etkili olması için alana direkt olarak yansıması gerekmektedir. Yani cam veya toz gibi faktörler mor ötesi ışınların etkisiz olmasına neden olmaktadır.
Diğer taraftan ise zamanın az olması bu yöntemin kullanılmasına pek yer bırakmamaktadır. Ve salonun uzun süre boş kalması ekonomik açıdan pek mantıklı değildir. Ve büyük oranda zarara neden olmaktadır.
Bu yüzden dezenfeksiyon için başka bir yöntem kullanılması gerekmektedir. Eski zamanlarda tavuk yetiştiriciliği salonunu dezenfekte etmek için 2 yöntem kullanılırdı ve günümüzde bu yöntemler bilim adamları ve araştırmacılar tarafından reddedilmektedir. Bu eski yöntemlerden birisi Meşale kullanarak her yere ateş tutmak ve diğeri ise son derece sıcak buhar kullanmaktan ibarettir. Ve güvenilir bir yöntem olmamaktadırlar.
Örnek olarak Clostridium bakterisi etkenleri yüksek sıcaklıkta 10 dakikaya kadar hayatta kalabilirler ve Meşale kullanıldığı zaman sıcaklık kaç saniye kadar yüzeye tutulur. Ve hızlı bir şekilde geçilir. Bu yüzden tam olarak hiç bir etkisi olmamaktadır.
Ve sıcak buhar yönteminde ise 5 saate kadar canlı kalmaları mümkün olmaktadır ve eğer dikkat ederseniz, sıcak buhar yöntemi ise sadece boşuna zaman harcamak olmaktadır. Ve kesinlikle tavsiye edilmemektedir.
Gördüğünüz gibi nemli ve kuru sıcaklık bakteriler üzerinde etkili olmamaktadır ve salon temizliği için kimyasal maddeler kullanılması gerekmektedir. Aksi halde kısa bir süre sonra tüm tavukların hastalanması mümkün olmaktadır.
Kimyasal veya endüstriyel olarak üretilen maddelerden herhangisi eğer mikroplar ve patojenlerin ortadan kaldırılmasına yardımcı olacaksa bir ve canlılar için zararlı olmazsa, bir dezenfekten olmaktadır.
Tavuk yetiştiriciliği ve diğer kümes hayvanları salonlarında kullanılan dezenfektanların bazısı mikrop ve bakterileri öldürürler ve bazısı ise bu mikroorganizmaları etkisiz hale getirirler. Yani gelişmesine yayılmasına engel olmaktadırlar.
Ama ikinci tür dezenfektanların etkisi gittiği zaman mikroplar yeniden aktif hale gelir ve hastalıklara neden olmaktadır. önlem alınması gereken hastalıklardan bir diğeri ise kuş gribi olmaktadır. Kuş gribi virüsü hakkında herşey tavuk yetiştiriciliği başlığında paylaşılmaktadır ve bu hastalık ile alakalı bilgileri ise bu makalemizden öğrenmeniz mümkün olmaktadır.
Dezenfektanların etki oranı 4 faktöre bağlıdır :
- Dezenfektan maddenin katılığı : tavuk yetiştiriciliği salonu dezenfeksiyonu için kullanılan maddenin katılığına dikkat edilmesi gerekmektedir. Yani üretici firma tarafından üzerinde kullanılması gereken miktar yazılı olmaktadır. Maddenin gereğinden daha az kullanılması ne kadar düşük etkiye sahipse, daha fazla kullanılması ise extra etkiye sahip olmamaktadır ve sadece sizin masrafların artmasına neden olmaktadır.
- Alan sıcaklığı : bazı istisnalara göz yumarsak, genel olarak yüksek sıcaklık dezenfeksiyon zamanında maddenin daha etkili olmasına neden olmaktadır.
- Dezenfektan maddenin yüzey üzerinde kalma süresi : tavuk kümesinde veya salonunda kullanılan dezenfektan ne kadar uzun süre yüzeyler üzerinde kalırsa daha fazla mikroorganizmaların ölmesine neden olacaktır ve bu yüzden tavsiyemiz, bu işlem yapıldıktan sonra ne kadar mümkünse maddenin yüzeylerde kalmasından yana olmaktadır.
- Alan temizliği : dezenfeksiyon yapmadan önce salonun tavuk dışkısından ve tozdan temizlenmesi gerekmektedir ve alan ne kadar temiz olursa madde etkisi bir o kadar fazla olacaktır. Bu yüzden her zaman dezenfeksiyondan önce salonun su ile yıkanması ve kurutulması gerekmektedir.
Her üreme döneminden sonra salon temizliği için yapılması gerekenler :
- Salon zemininden dışkıların temizlenmesi ve altlıklar ile beraber def edilmesi
- Salonun su ve deterjan karışımı ile düzgün bir şekilde yıkanması
- Dezenfektan kullanarak salonun dezenfekte edilmesi
- Tavuk ve diğer kümes hayvanları salonları için özel olarak üretilen gazlar ile hava ve yüzeylerin dezenfekte edilmesi
Kümes dezenfeksiyonunun hızlı ve ani bir reaksiyon olmadığı, sürecin başında birçok patojenin ortadan kaldırılmasına rağmen aşamalı olarak gerçekleşen bir süreç olduğu, ancak gerekli dezenfektan etkisini tamamlamak için gerekli olduğu unutulmamalıdır.
Bir dezenfektanın gücü veya ölümcüllüğü, proteinlerle reaksiyona girme kabiliyetine bağlıdır. Proteinlerin doğasını daha iyi koagüle eden veya çökerten veya değiştiren ve mikroorganizmaların temel proteinlerini ve enzimlerini daha iyi yok eden herhangi bir dezenfektan, daha büyük bir antiseptik etkiye sahiptir.
En yaygın olanı fenol türevleri olan çeşitli dezenfektanlar kullanılmaktadır. Bu bileşikler, bakteri ve mantarlara karşı iyi çalışır ve organik asitlerle birleştirilirse iyi antiviral aktiviteye sahip olur. Yağ ile birleşen bazı dezenfektanlar zemin ve duvarların gözeneklerine nüfuz ederek uzun süre bu gözeneklerde kaldıkları için zemin ve duvarların dezenfekte edilmesi için çok uygundur. Koksidiyozun yaygın olduğu salonlarda, amonyak Eimeria ookistleri üzerinde iyi bir öldürücü etkiye sahip olduğundan, amonyak üreten maddeler kullanmak en iyisidir.
Bununla birlikte, dirençli organizmaların üretimini önlemek için, dezenfektanların dönüşümlü olarak kullanılmasının daha iyi olduğu unutulmamalıdır. Dezenfektanlar için temel bileşenler aldehitler, amfoterik, klorlar, iyodoforlar, peroksitler ve alkollerdir. Viral enfeksiyonlar artık kümes hayvanı çiftliklerine en fazla zararı verdiğinden, dezenfektanlar daha yaygındır ve virüslere karşı daha etkilidir.
Kümeste parazitlerin yayılmasına engel olma yöntemleri :
Patojenik mikroorganizmalarla savaşmanın yanı sıra sinek, uyuz, akar, bit, pireler, tahtakuruları, böcekler ve diğer böcek ve örümcekler gibi dış parazitlerin kontrolü de ihmal edilmemelidir. Kümes hayvanlarında rahatsızlık ve kaşıntıya neden olmanın yanı sıra, bu mikroorganizmalar bazen kuşların kanını besleyerek içlerinde kansızlığa neden olurlar ve en önemlisi bu mikroorganizmaların bazıları patojen veya patojen taşıyıcılarıdır. Bilimsel adı Alphitobius diapritus olan tahtakurusu, kümes hayvanlarının bulaşıcı hastalıklarının taşıyıcıları arasındadır.
Son araştırmalar, tahtakurusu veya siyah böceklerin kuş lösemi virüsünün taşıyıcıları olduğunu göstermiştir. Farklı lenfoid, eritroid ve myeloid tipleri bulunan kuş lösemisinde Fabricius’un karaciğer, dalak, böbrek ve bursa gibi birçok bölgesinde tümör oluşumuyla birlikte anemi gözlenir.
Eritroid lösemide, olgunlaşmamış kırmızı kan hücrelerinin çoğalması nedeniyle anemi oluşur. Lösemi virüsü tükürük, dışkı, yumurta ve tahtakurusu ile bulaşır.
Yatak böceklerini ve diğer organizmaları ve zararlıları kontrol etmek için, böcek öldürücülerin, özellikle organofosfat bileşiklerinin kullanılması tavsiye edilir.
İçme suyu dezenfeksiyonu
Ayrıca içme suyunun dezenfekte edilmesine büyük önem verilmelidir. Su dezenfektanı, su besleme borularında göreceli miktarda biyofilm ve organik madde varlığında etkili olmalı ve insanlar için güvenli olmalı ve borularda ve su temin sisteminde paslanma ve çürümeye neden olmamalıdır.
Su dezenfektanı tüm kümes hayvanlarına, özellikle Campylobacter, Salmonella, E.coli ve Aspergillus gibi mantarlara karşı etkili olmalıdır. Su dezenfeksiyonu, hem kümes hayvanları için kullanılan suyun güvenli ve hijyenik olması hem de genel olarak biyofilm olarak adlandırılan boru duvarlarından yosun ve organik maddelerin uzaklaştırılması açısından önemlidir.
Su dezenfektanlarının veya kalıntılarının suda çözünür ilaçların ve aşıların etkinliğini azaltmadığı da unutulmamalıdır. Bahsedilen tüm özelliklere sahip en uygun su dezenfektanı klor dioksittir.
Uzun yıllardır insan, çiftlik hayvanları ve kümes hayvanları için içme suyunu dezenfekte etmek ve sterilize etmek için kullanılmıştır ve ayrıca koku, tat veya diğer hoş olmayan özellikleri yoktur.
Klor dioksit beş ppm konsantrasyonda kullanılır ve antiseptik özelliklerini oksidasyon yoluyla gösterir. Klor dioksit bazen Porogen markası altında pazarlanmaktadır.
