Kaz Hastalıkları ve Tedavisi

Kazlar, dayanıklı hayvanlar olsalar da uygun bakım ve hijyen sağlanmadığında çeşitli hastalıklara yakalanabilirler. Hastalıklar, kazların büyümesini yavaşlatır, et ve yumurta verimini düşürür ve ciddi durumlarda ölümlere yol açabilir.
Bu nedenle kaz yetiştiriciliğinde hastalıkları tanımak, erken teşhis yapmak ve doğru tedavi yöntemlerini uygulamak oldukça önemlidir. Altın Kuluçkadaki bu yazıda kaz hastalıkları ve tedavi yöntemleri hakkında detaylı bilgiler paylaşılmıştır.

Kaz Neden Hastalanır?
Kazlar çeşitli nedenlerle hastalanabilir. En yaygın sebepler şunlardır:
- Kümeslerin temiz olmaması, kirli su ve yem kullanımı hastalık riskini artırır.
- Dengesiz veya eksik beslenme, bağışıklık sistemini zayıflatarak hastalıklara yol açar.
- Kümeslerde fazla sayıda kaz bulunması stres ve hastalıkların yayılmasına neden olur.
- Soğuk, nemli veya havasız ortamlar solunum yolu hastalıklarını tetikler.
- İç ve dış parazitler ile bakteri ve virüsler, kazların sağlığını olumsuz etkiler.
Farklı Kaz Hastalıkları ve Belirtileri
Kazlar, dayanıklı ve farklı çevre koşullarına uyum sağlayabilen kümes hayvanlarıdır. Ancak uygun bakım ve hijyen sağlanmadığında çeşitli hastalıklara yakalanabilirler. Kazlarda görülen yaygın hastalıklar ve bunların belirtileri aşağıdaki tabloda özetlenmiştir:
| Hastalık Adı | Belirtiler |
| Newcastle Hastalığı | Halsizlik, gözlerde sulanma, burun akıntısı, solunum zorluğu, ishal |
| Salmonella | İştahsızlık, ishal, kilo kaybı, civcivlerde yüksek ölüm oranı |
| E.coli Enfeksiyonu | Halsizlik, yem reddi, solunum sıkıntısı, karaciğer ve böbrek sorunları |
| Kanlı Akciğer Hastalığı (Aspergillosis) | Nefes darlığı, öksürük, ağızdan köpük veya kan gelmesi |
| Parazitler (Dış ve İç) | Tüy dökülmesi, kaşınma, ishal, kilo kaybı |
| Mikoplazma | Öksürük, burun akıntısı, halsizlik, yumurta veriminde düşüş |
| Derzy Hastalığı | Burun ve göz akıntısı, solunum zorluğu, halsizlik, tüylerde kabarma |
| İshal (Enterit) | Sulu dışkı, halsizlik, iştahsızlık, hızlı kilo kaybı |
| Melek Hastalığı (Avian Pox) | Deride kabarcıklar, tüy dökülmesi, ağız ve burun çevresinde yaralar, halsizlik |
Newcastle Hastalığı
Newcastle hastalığı, kazlarda en sık rastlanan viral hastalıklardan biridir. Hastalık, solunum yollarını etkilemesinin yanı sıra aşağıdaki belirtilerle ortaya çıkar:
- Halsizlik,
- Gözlerde sulanma
- Burun akıntısı
- Solunum güçlüğü
- İshal ve iştahsızlık
Evde hasta kazları izole edebilir, temiz su ve yem sağlayabilir ve kümes hijyenini artırabilirsiniz. Ancak hastalık viral olduğu için veteriner gözetiminde aşı uygulanması ve gerekli destekleyici ilaçların kullanılması gerekir.
Salmonella
Salmonella enfeksiyonu, özellikle civcivlerde ciddi ölümlere yol açabilen bir bakteriyel hastalıktır. Belirtileri arasında aşağıdakiler bulunur:
- İshal,
- İştahsızlık
- Kilo kaybı
Hastalık aynı zamanda sürü içinde hızla yayılabilir ve hijyen koşullarının yetersiz olduğu durumlarda daha şiddetli görülür. Evde hijyene dikkat ederek temiz yem ve su sağlamak önemlidir. Ciddi vakalarda veteriner tarafından antibiyotik tedavisi uygulanır ve civcivler için serum desteği gerekebilir.
Kazlarda Derzy Hastalığı
Derzy, viral bir hastalıktır ve kazlarda aşağıda paylaşılan belirtilerle kendini gösterir:
- Burun ve göz akıntısı
- Solunum zorluğu
- Halsizlik
- Tüylerde kabarma
Hastalık hızla yayılabilir ve civcivlerde ölüm riski yüksektir. Aşı ve hijyen önlemleri hastalığı önlemede etkilidir.
İshal (Enterit)
Kazlarda ishale genellikle bakteriyel, viral veya beslenme kaynaklı nedenler yol açar. Belirtileri arasında şunlar yer alır :
- Sulu dışkı,
- Halsizlik,
- İştahsızlık ve
- Hızlı kilo kaybı.
Hastalığın erken teşhisi, uygun beslenme ve veteriner tedavisi ile önemlidir. Evde temiz su ve dengeli beslenme ile destek sağlanabilir. Veteriner, gerekli antibiyotik ve elektrolit tedavisi uygular.
E.coli Enfeksiyonu
E.coli bakterisi kazlarda aşağıdaki sorunlara yol açabilr:
- Halsizlik
- Yem reddi
- Solunum sıkıntısı
- Karaciğer ve böbreklerde sorun
Hastalık, yoğun ve hijyenik olmayan kümes koşullarında daha sık görülür. Evde kümesin temizliğine dikkat etmek, kazları stresten uzak tutmak ve bol su vermek faydalıdır. Erken teşhis, antibiyotik tedavisi ve hijyen önlemleriyle kontrol altına alınabilir.
Kanlı Akciğer Hastalığı (Aspergillosis)
Bu hastalık mantar kaynaklıdır ve kazların akciğerlerini etkiler. Belirtileri arasında aşağıdaki faktörler yer alır:
- Nefes darlığı,
- Öksürük ve
- Ağızdan köpük veya kan gelmesi
Nemli ve kötü havalandırılan kümesler hastalığın yayılmasını kolaylaştırır. Kuru ve iyi havalandırılmış bir ortam sağlamak, nemi kontrol etmek gerekir. Veterinerde antifungal ilaçlarla tedavi uygulanır.
Parazitler (Dış ve İç)
Kazlarda hem iç parazitler (solucanlar) hem de dış parazitler (bit, uyuz) görülebilir. Bu parazitler kazlarda bazı sorunlara neden olur:
- Tüy dökülmesi
- Kaşınma
- İshal
- Kilo kaybı
Düzenli veteriner kontrolleri ve parazit önleyici uygulamalar hastalığın önlenmesinde etkilidir.Ayrıca kümes temizliği ve düzenli tüy kontrolü ile parazitleri önleyebilirsiniz.
Mikoplazma
Mikoplazma enfeksiyonu solunum sistemini etkileyen bir bakteriyel hastalıktır ve belirtileri arasında aşağıdakiler yer almaktadır:
- Öksürük
- Burun akıntısı
- Halsizlik
- Yumurta veriminde düşüş
Hastalık sürü içinde hızla yayılabilir, bu nedenle izolasyon ve veteriner tedavisi gereklidir. Sürüyü stresten uzak tutmak ve hijyene dikkat etmek önemlidir. Veteriner antibiyotik tedavisi ve destekleyici önlemler uygular.
Kazlarda Melek Hastalığı (Angel Wing)
Melek Kanadı Deformitesi, genellikle kazlarda melek hastalığı olarak tanınır ve ördek, kaz ve kuğu gibi su kuşlarında görülen bir durumdur ve aşağıdaki belirtilerle ortaya çıkar:
- Kanatlardan birinin veya her ikisinin son ekleminde şekil bozukluğu
- kanatların dışa doğru bükülmesi
- uçma yeteneğinde kayıp.
Genç kuşlarda erken müdahale ile kanatlar düzeltilebilir; kanat bantlama ve uygun, dengeli beslenme uygulanır. Yetişkin kuşlarda deformasyon geri döndürülemez, tedavi mümkün değildir.
Kazlarda Hastalık Önleme Yöntemleri
Kazların sağlıklı yetişmesi için hastalıkların önlenmesi, tedaviden çok daha önemlidir. Önleme yöntemleri şunları içerir:
- Kümesleri düzenli olarak temizleyin, altlıkları değiştirin ve yemlik-sulukları dezenfekte edin.
- Dengeli ve vitamin-mineral açısından zengin yemler kullanın; aşırı protein veya karbonhidrat yüklemesinden kaçının.
- Kümeslerin iyi havalandırıldığından, nem ve sıcaklığın kontrol altında olduğundan emin olun.
- Kümeslerde kaz sayısını aşırıya çıkarmayın, böylece stres ve hastalık riski azalır.
- Zorunlu aşıları uygulayın ve sürüyü düzenli olarak veteriner kontrolünden geçirin.
- İç ve dış parazitlere karşı önleyici uygulamalar yapın; tüy ve dışkı kontrollerini ihmal etmeyin.
Kazlar İçin En İyi Vitamin ve Takviyeler
Kazların sağlıklı büyümesi, bağışıklık sisteminin güçlenmesi ve verimliliğin artırılması için vitamin ve mineral takviyeleri büyük önem taşır. Türkiye’de kazlar için özel olarak formüle edilmiş bazı öne çıkan ürünler aşağıda listelenmiştir:
| Ürün Adı | Formülasyon | Kullanım Alanı | Açıklama |
| Ördek ve Kaz Vitamini | Sıvı premiks | İçme suyu, yem | vitamin, mineral, organik asit ve amino asit içeren sıvı premiks. Haftada 3-5 gün kullanımı önerilir. |
| HİPNOKAZ | Sıvı premiks | İçme suyu | Hindi ve kazların vitamin, mineral ve amino asit ihtiyaçlarını karşılar. İçme suyuna karıştırılarak kullanılır. |
| Multiverm | Toz | Yem | Tavuk, civciv, kaz, keklik, muhabbet kuşu ve kanarya gibi kanatlılar için multivitamin takviyesi |
| Farmavet Orga-VM | Toz | Yem | Kümes hayvanları için vitamin, amino asit ve organik mineral takviyesi sağlar. |
| Royal Jumbomix | Toz | Yem | Kanatlılar için genel vitamin desteği sunan toz formdaki yem katkı maddesi |
Hasta Kaz Yavrusu Nasıl İyileşir?
Kaz yavruları, özellikle ilk haftalarda hassas olduklarından çeşitli hastalıklara karşı korunmalı ve erken müdahale edilmelidir. Hasta bir yavru kazın iyileşmesi için öncelikle izole edilmesi, sıcak ve kuru bir ortamda tutulması ve temiz su ile dengeli beslenme sağlanmalıdır.
Hafif hastalıklarda vitamin ve mineral takviyeleri destekleyici olur. Ancak ciddi belirtilerde mutlaka veteriner müdahalesi gerekir; antibiyotik veya gerekli tedaviler veterinerin yönlendirmesiyle uygulanmalıdır.
Son Söz
Altın Kuluçka uzmanları tarafından hazırlanmış olan bu yazıda, kaz hastalıkları, belirtileri ve tedavi yöntemleri hakkında detaylı bir şekilde bahs ettik.Kaz yetiştiriciliğinde sağlıklı bir sürü için en önemli faktör önlem ve erken müdahaledir.
Hijyen, dengeli beslenme, uygun barınma koşulları ve düzenli veteriner kontrolleri ile kazlar hastalıklardan korunabilir, büyüme ve verimlilik maksimum seviyede tutulabilir. Erken fark edilen hastalıklar doğru şekilde yönetildiğinde yavrular hızla iyileşir ve sürü sağlıklı kalır.
Sıkça Sorulan Sorular
Ziyaretçilerimizin sıkça sorduğu bazı soruların yanıtlarını aşağıda bulabilirsiniz.
Kaz yavruları neden ölür?
Kazlarda hastalıklar, soğuk, yanlış beslenme, hijyen eksikliği veya parazitler yavru ölümlerine yol açar.
Kazlarda ishale ne iyi gelir?
Kazlarda temiz su, dengeli yem, probiyotikler ve gerekirse veteriner kontrolünde elektrolit takviyesi ishale iyi gelir.
kazların kanatları neden düşer?
Hastalıklar, vitamin eksiklikleri veya melek kanadı deformitesi nedeniyle kazların kanadı düşebilir veya şekil bozukluğu oluşur.
Kazlar neden tek ayak üstünde durur?
kazlar genellikle dinlenme, ısı kaybını azaltma ve tüylerin temiz kalmasını sağlama amacıyla tek ayak üstünde dururlar
Kaz yavrusu neden ters döner?
Soğuk, stres, dar alan veya yumurta içinde pozisyon hatası kaz yavrularının ters dönmesine yol açabilir.
Kazların ayaklarının tutmaması neden olur?
Kazlarda genellikle vitamin ve mineral eksikliği, kaygan zemin veya doğumsal deformasyonlar ayak tutmamasına neden olur.
Kazlarda iç parazit tedavisi nasıl yapılır?
Kazlarda iç paraziti tedavisi için evde hijyen ve zemin temizliği sağlanır; veteriner önerisiyle anti-parazitik ilaç uygulanır.
kaz neden yem yemez?
Hastalık, stres, yanlış beslenme veya su eksikliği yem yeme isteğini azaltır.






